несов. что1. қашау, ою;- дятел долбит дерево тоқылдақ ағашты ояды, долбить долотом қашаумен қашай беру;2. разг., перен. қақсай беру;- сколько ему ни долби - не понимает оған қанша қақсасаң да, түсінбейді;3. разг. (зубрить) қайталай беру, айналдыра беру

I только ед.ч. (обязанность) міндет, борыш, парыз воинский долг әскери міндет;- исполнить граждаский долг азаматтық борышты өтеу, азаматтық міндетті атқару;- считать своим долгом өзімнің міндетім деп санау;- по долгу службы қызмет міндеті, қызмет борышы;- первым долгом бірінші ретте, ең әуелі;- отдать последний долг кому-либо біреу жөніндегі адамгершілік боршыты өтеуII (взятое взаймы) аманат, қарыз, борыш, несие;- неотложный долг тез төленетін аманат, көп уақытты күттірмейтін борыш

-ая, -ое1. (продолжительный) ұзақ;- долгий путь ұзақ сапар, ұзақ жол;- долгое молчание ұзақ үндемеу;- долгое время ұзақ уақыт;2. уст. (длинный) ұзақ;- долгая песня1) ұзақ ән;2) перен. ұзын сүре;- откладывать в долгий ящик кейінге қалдыру, соза беру;- долгий гласный лингв. созылыңқы дауысты дыбыс

нареч. ұзақ;- ұзақ уақыт долго пришлось ждать ұзақ күтуге тура келді;- он долго не мог забыть ол ұзақ уақыт ұмыта алмады;- долго ли (ль) до беды бәле қайда деме, аяқ астында;- долго ли, коротко ли аз ба я көп пе біраз уақыт өткен соңдолго ли до беды! разг. бәле қайда деме! жамандық аяқ астында!

-ая, -ое1. мәңгі-бақи, ұзақ, өмірлік;2. перен. (прочный) мәңгі, берік, бұзылмайтын

-ая, -ое борыш;- долговое обязательство борыш қолхаты (борышты болғандыққа берілетін хат, вексель)

-ая, -ое ұзақ уақыт, ұзақ уақыттық;- долговременное отсутствие ұзақ уақыт жоқ болу;- долговременное укрепление воен. ұзақ уақыттық бекініс

-ая, -ое разг. ұзын тұра, сұңғақ, ұзын бойлы;- долговязый юноша ұзын тұра жігіт

-ая, -ое көп күттірген, көптен күткен;- долгожданная встреча көптен күткен кездесу;- пришло долгожданное письмо көп күткен хат келді

ұзақ өмірлі кісі, көп жасаған кісі

ұзақ өмір сүру, көп жасау;- желаем вам долголетия! сізге ұзақ өмір тілейміз!

зоол. біз тұмсық (зиянды қоңыздың бір түрі)

ж1. ұзақтық, ұзындық;- долгота дня күннің ұзақтығы;2. геогр. бойлық

-ая, -ое (продольный) ұзыннан кескен, бойлата кескен;- долевой разрез дерева ағашты бойлата жару (кесу); долевые участие в чем-л. үлес қосып қатысу, үлестік қатысу

нареч. мұнан әрі, тағы;- так долее не может продолжаться бұдан әрі созылуы мүмкін емес

сов. до чего ұшып жету, барып түсу

сов. перех.1. емдеп болу, емдеуді аяқтау;2. перен. сәтсіз емдеудің салдарынан ауруды асқындырып алу

в знач. сказ.1. кому-чему борышты, қарыздар;- я вам должен десять рублей мен сізге он сом қарыздармын;2. (обязан) міндетті, тиісті;- мы должны преодолеть все трудности біз бүкіл қиыншылықты жеңуге тиістіміз

несов. уст. міндетті болу, тиісті болу;- міндеттену

қарыздар;- борышты несостоятельный должник юр. қарызын өтей алмайтын қарыздар-

dolina (f) (rzecz.)

дол м. уст.

долина, до

dol

сущ. муж. родаділ