(мн.ч.сердца)1. жүрек;-сердце бьется жүрек соғып тұр;- порок сердца жүрек ақауы (жүрек кеселі);2. перен. жүрек, көңіл, көңіл күйі белгісі;- махаббат;-сердце ноет жүрек сыздайды;- отдать свое сердце кому-л. біреуге көңілі шын ауу (ғашық болу); покорить чье-л. сердце біреудің көңілін өзіне қаратып алу;-золотое сердце ақ жүрек адам;- каменное сердце тас жүрек;-сердце мое! (обращение) жүрегім!;- в сердцах жүректе;-всемсердцем или от всего сердца шын жүрегімен, шын жүректен;- от чистого сердца таза, шын жүректен;- по сердцу жүрекке жылы;- с сердцем (сказать, сделать) ашуланып;-сердце не лежит к кому-чему-л. біреуге, бірдемеге көңілім толмайды;-сердце упало төбемнен жай түскендей болды;- иметь сердце на кого-л. біреуге ашулану, біреуден көңіл қалу;- сорвать сердце на ком-л. біреуге ұсынып ашуын басу;- скрепя сердцем лажсыздан;- читать в сердцахирон. біреудің ойын білу (тану); берет за сердце жүректі қозғайды, жүректі елжіретеді;-принять что-л. близко к сердцу көңілге ауыр алу;- отлегло от сердца көңіл жай тапты, жүрек орнына түсті
сущ.сред.; множ. сердца (дец, -дцам)1. чӗре; здоровое сердце сывӑ чӗре; сердце бьӗтся чӗре тапать2. чӗре, чун, чунчӗре, камал; человек с добрым сердцем ырӑ камалла сын ♦ от всего сердца пӗ тем чунчӗререн; сердце не лежит к комучему чун выртмасть; по сердцу и по сердцу кӑмӑла каять, чун выртать; отлегло от сердца чӗре лӑштах пулчӗ
с йөрәк; с. бьётся йөрәк тибә; от всего сердца чын йөрәктән △ в сердцах йөрәксенеп (китеп); не лежит с. (к кому-чему) (кемгә-нәрсәгә) күңел (җан) тартмый; отлегло от сердца җиңеләйтеп җибәрде; покорить (чьё) с. (кемнең) күңелен яулау; положа руку на с. чын күңелдән әйткәндә; принять близко к сердцу йөрәккә (күңелгә) якын алу; по сердцу күңеленә якын; с. кровью обливается йөрәккә кан сава; с. не на месте йөрәк урынында түгел; с. упало йөрәге жу итеп китте; скрепя с. сыкранып кына